Daearyddiaeth / Hanes

Pam Astudio Daearyddiaeth a Hanes yn Aberystwyth?

• Mae elfen ddaearyddol y cwrs yn gyfuniad o ddaearyddiaeth ffisegol a dynol, felly byddi’n profi amrywiaeth gyflawn y ddisgyblaeth ar draws y prosesau ffisegol a dynol sy’n llunio tirweddau a lleoedd ledled y byd. Byddi hefyd yn astudio’r materion gwleidyddol ac amgylcheddol sy’n codi yn sgîl perthynas dyn â’r ddaear. Defnyddir enghreifftiau o bedwar ban byd, ond mae llawer o’r modiwlau yn canolbwyntio’n benodol ar Gymru ac ar ei daearyddiaeth a’i hamgylchedd.

• Mae’r rhan fwyaf ohonom yn chwilfrydig am y gorffennol ac am y ffordd mae cymdeithas ddynol wedi esblygu dros amser. Yn ogystal â bod yn ddiddorol ynddo’i hun, mae astudio hanes yn cynnig gweledigaeth a all ein helpu i ddeall digwyddiadau’r byd sydd ohoni. Bydd elfen Hanes y cwrs gradd yn dy alluogi i roi’r gorffennol mewn perspectif gan feithrin sgiliau dadansoddol, dehongli a chyfathrebu, sydd mor bwysig mewn bywyd bob dydd.

• Mae cymuned glos a chyfeillgar yn bodoli yn y ddwy Adran, sydd wedi eu lleoli yng nghanol campws y Brifysgol. Mae Aberystwyth yn lleoliad gwych i astudio Daearyddiaeth – rhwng y môr a’r mynydd ar arfodir hardd Ceredigion. Mae’r adran yn gartref i labordai ac ystafelloedd cyfrifiadurol o’r radd flaenaf ac yn rhan o’r cwrs bydd myfyrwyr yn gwneud gwaith maes dwys ac yn cael cyfle i deithio. 

• Yn yr asesiad Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil diweddaraf yn 2014, cafodd ADGD ei enwi fel yr adran Ddaearyddiaeth gorau yng Nghymru, gyda 78% o'r ymchwil yn cael ei gydnabod fel rhagorol yn rhyngwladol. Mae’r adran hefyd yn y pymtheg uchaf o adrannau Daearyddiaeth y yn Deyrnas Unedig o ran pŵer ymchwil, sy'n mesur o ansawdd yr ymchwil, yn ogystal ag y nifer y staff sy'n ymchwilio o fewn yr adran.

• Mae mwy na 30 o staff darlithio yn yr Adran, felly gallwn ddysgu ystod anferth o fodiwlau arbenigol ar draws amrywiaeth eang o bynciau: o newid yn yr hinsawdd, sut mae ffrwydradau llosgfynyddoedd yn effeithio ar yr amgylchedd, y tueddiadau cyfoes mewn geoberyglon, diflaniad nifer fawr o rywogaethau, gwyddoniaeth fforensig, cynaliadwyedd trefol, datblygu rhanbarthau, a dyfodol y genedl-wladwriaeth.

• Mae cynlluniau gradd yr adran yn gyson yn ennyn lefel uchel o foddhad myfyrwyr sy’n cael ei gydnabod yn Arolwg Cenedlaethol Blynyddol y Myfyrwyr. Dros y pum mlynedd ddiwethaf rydym wedi ennill y raddfa gyffredinol uchaf am foddhad myfyrwyr am ein cynlluniau gradd.

• Bu modd astudio Hanes fel pwnc ym Mhrifysgol Aberystwyth ers ei sefydlu yn 1872, a thros y 140 mlynedd diwethaf rydym wedi perffeithio’r cynlluniau gradd yr ydyn ni’n eu cynnig er mwyn sicrhau dy fod yn cael y radd Hanes orau posib. Mae’r cynlluniau gradd yn gyffrous a diddorol.

• Mae yma Gymdeithas Hanes fywiog sy’n trefnu darlithoedd gan siaradwyr gwadd, ymweliadau â mannau o ddiddordeb a digwyddiadau cymdeithasol drwy’r flwyddyn. Mae gennym hefyd nifer o gysylltiadau â phrifysgolion tramor, sy’n golygu y gallet fanteisio ar y cyfle i dreulio amser dramor yn mwynhau diwylliant hanesyddol gwahanol.

• Mae diddordebau ein darlithwyr yn amrywio o’r cynfyd i’r byd modern, felly gallwn gynnig modiwlau hanes diwylliannol, economaidd, cymdeithasol a gwleidyddiol amrywiol o bob cyfnod i ti. Mae’r darlithwyr i gyd yn ymwneud â gwaith ymchwil diweddar hefyd. Yn Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil 2014, roedd 95% o ymchwil a gynnalwyd yn Brifysgol Aberystwyth o safon â gydnabyddir yn rhyngwladol. Gallwn felly roi cyfle iti ddatblygu dy ddoniau a dy ddiddordebau hanesyddol drwy astudio agos gyda thiwtoriaid sy’n arbenigwyr yn eu meysydd. Rydym yn rhoi pwyslais mawr ar ddysgu mewn grwpiau bach, a bron yn unigryw am ddarparu sesiynau tiwtorial un-i-un. Bydd hyn yn fantais mawr iti fel myfyriwr.

• Yn ogystal â Llyfrgell wych y Brifysgol, gall myfyrwyr Prifysgol Aberystwyth fwynhau aelodaeth gyflawn o Lyfrgell Genedlaethol Cymru. Dim ond pum llyfrgell hawlfraint a geir ledled Prydain, a’n Llyfrgell Genedlaethol ni yw un ohonynt. Mae’n dal mwy na 6 miliwn o lyfrau, mapiau a phrintiadau, ac mae’r cwbl o fewn pum munud i’r campws ac mae’n adnodd gwerthfawr iawn.

Ein Staff

Yr Adran Daearyddiaeth a Gwyddorau Daear: mae gan bob un o'r darlithwyr gymhwyster hyd at safon PhD neu maent yn gweithio tuag at PhD.

Mae gan bob un o ddarlithwyr yr Adran Hanes a Hanes Cymru gymwysterau hyd at safon PhD, ac mae gan y rhan fwyaf hefyd TUAAU.

Beth gallaf ei wneud â gradd Daearyddiaeth / Hanes?

Mae ein graddedigion wedi cael swyddi fel ymgynghorwyr amgylcheddol, cynllunwyr, gweision sifil, syrfewyr, ac ym myd addysg, ymhlith swyddi eraill.

Mae cyflogadwyedd yn rhan annatod o’r holl gyrsiau a gynigiwn. Mae ein graddau yn cynnig sylfaen gadarn ar gyfer amrywiaeth eang o yrfaoedd ar draws ystod o sectorau. Mewn economi fyd-eang sy’n newid yn gyflym, mae ein graddedigion yn gallu addasu a galw ar ystod o sgiliau trosglwyddadwy, gan sicrhau bod galw amdanynt drwy’r amser.

Ymhlith y setiau sgiliau y mae:

• Gwell sgiliau mathemategol a chyfrifiadurol
• Sgiliau datrys problemau a meddwl creadigol effeithiol
• Sgiliau technoleg gwybodaeth cadarn
• Gallu gweithio’n annibynnol ac fel rhan o dîm
• Sgiliau rheoli amser a threfnu
• Sgiliau cyfathrebu ysgrifenedig ac ar lafar
• Hunangymhelliant a hunanddibyniaeth

Cynllun Blwyddyn mewn Gwaith (BMG) a Lleoliadau Myfyrwyr 

Mae profiad gwaith yn ystod eich gradd yn ffordd bendant o wella eich siawns o gael swydd ar ôl graddio. I helpu gyda hyn, anogir myfyrwyr yr Adran i gymryd rhan yn y cynllun BMG rhwng ail flwyddyn a blwyddyn derfynol eu gradd, sy’n golygu treulio 12 mis yn gweithio am dâl cyn cwblhau eu gradd.

Mae bwrsariaethau ar gael yn ogystal i gefnogi lleoliadau myfyrwyr byrrach yn ystod y gwyliau. Bob blwyddyn, byddwn yn cynnal cystadleuaeth sy’n gwahodd myfyrwyr i rannu eu profiadau gwaith trwy adroddiadau a chyflwyniadau llafar, a bydd yr enillwyr yn derbyn gwobr ac adborth gan aelodau o’r gymuned fusnes sydd ar y panel beirniaid.

Cyfleoedd Rhyngwladol 

Yn ogystal â phrofiad o fyd gwaith, mae teithio’n annibynnol hefyd yn cael ei gydnabod fel elfen allweddol o ddatblygiad myfyrwyr. I gefnogi hynny, rydym yn cynnig bwrsariaethau i helpu gyda theithiau israddedigion. Ymhlith y lleoliadau diweddar roedd Uganda, Madagascar, Periw, Mynydd Etna a’r Unol Daleithiau.

Mae’r Adran hefyd wedi sefydlu Rhaglenni Cyfnewid Erasmus gyda Phrifysgol Bergen, Prifysgol Oulu, y Ffindir, a Chanolfan y Brifysgol yn Svalbard, gan roi’r cyfle unigryw i fyfyrwyr astudio yn un o amgylcheddau mwyaf eithafol y byd. Mae gennym hefyd gysylltiadau cryf â nifer o brifysgolion yng Ngogledd America, lle gall y myfyrwyr gwblhau ail flwyddyn eu hastudiaethau. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae ein Cydlynydd Cyfnewid wedi goruchwylio lleoliadau ym Mhrifysgol Purdue (Indiana), Prifysgol Alabama, Prifysgol Georgia, Prifysgol Montana a Phrifysgol Ottawa yng Nghanada. 

Beth fyddi di’n ei ddysgu?

Mae elfen Ddaearyddiaeth y cwrs yn cynnig cyfuniad o fodiwlau Daearyddiaeth Ddynol a Ffisegol sy’n cwmpasu pob agwedd ar y ddisgyblaeth. Byddi’n astudio materion cyfoes a pherthnasol yn amrywio o’r lleol i’r rhyngwladol. Byddi’n profi cyffro dysgu am y byd ffisegol a dynol nid yn unig mewn darlithoedd ond hefyd trwy gyfrwng darpariaeth ddysgu sydd ymhlith y mwyaf arloesol yn y Deyrnas Gyfunol. 

• Mae modiwlau craidd blwyddyn gyntaf y cynllun Daearyddiaeth yn cynnwys pedwar modiwl cyfrwng Cymraeg: ‘Byw gyda Risg’, ‘Pobl a Lle’, ‘Amgylchedd Cymru’ a Cefn Gwlad a’r Ddinas’, a’r modiwl tiwtorial. Galli hefyd ddewis un modiwl opsiynol cyfrwng Cymraeg sef ‘Methodoleg Maes Amgylcheddol’. 

• Yn yr ail a’r drydedd flwyddyn, astudir y modiwlau tiwtorial craidd a phrosiect y Traethawd Estynedig drwy gyfrwng y Gymraeg, yn ogystal â’r modiwlau craidd ‘Gwaith Maes Daearyddiaeth’ a ‘Lleoli Gwleidyddiaeth’. Mae nifer o fodiwlau dewisol cyfrwng Cymraeg arbenigol ar gael hefyd, gan gynnwys ‘Geomorffoleg Afonol’ ‘Hanes Amgylcheddol’ , ‘Daearyddiaeth Cenedlaetholdeb’ a ‘Hanes Amgylcheddol’. 

• Yn ystod dy ail flwyddyn, byddi’n dilyn modiwl sy’n archwilio’r ffordd y mae ystyr, dulliau ac ysgrifennu hanes wedi newid dros amser. Byddi hefyd yn dewis modiwlau o restr hir sydd wedi eu cynllunio i ehangu dy wybodaeth, rhoi cyfle iti arsylwi crefft yr hanesydd, a chanolbwyntio’n fanylach ar bynciau a chyfnodau amrywiol. 

• Yn y drydedd flwyddyn cei ddewis pwnc arbennig a fydd yn caniatáu i ti astudio pwnc hanesyddol penodol mewn dyfnder trwy wneud defnydd helaeth o ffynonellau gwreiddiol, gan ddefnyddio sgiliau ymchwilio beriniadol hanesydd, yn ogystal â dewis modiwlau eraill o blith rhestr helaeth.

Sut byddi’n cael dy ddysgu?

• Mae gan y cynllun strwythur modiwlaidd hyblyg sy’n caniatáu i fyfyrwyr gyfuno hyfforddiant hanfodol mewn sgiliau daearyddol allweddol â diddordebau arbenigol. Fel myfyriwr ar y cynllun Daearyddiaeth, byddi’n cael dy ddysgu drwy gyfrwng darlithoedd, seminarau, sesiynau tiwtorial, dosbarthiadau ymarferol, cyrsiau maes ac arolygu unigol, a chei dy asesu drwy gyfuniad o arholiadau ffurfiol a gwaith cwrs, gan gynnwys traethodau, adroddiadau a chyflwyniadau. Byddi hefyd yn cael dy asesu am waith fel dylunio gwefan, rhoi cyflwyniadau, cynnal arbrofion, ac ymchwilio i dy brosiect unigol dy hun. 

• Byddi’n mynd ar daith faes ragarweiniol ar ddechrau’r flwyddyn gyntaf, sy’n ymweld â nifer o fannau yn ardal Aberystwyth, ac sy’n cyflwyno rhai o’r prif faterion y byddi’n eu trafod yn ystod y flwyddyn. Mae hefyd yn ffordd wych o ddod i nabod y myfyrwyr eraill ar dy gwrs.

• Amcan sylfaenol y maes llafur Hanes yn Aberystwyth yw cyfleu amrywiaeth a chyffro yr agweddau cyfoes tuag at astudio Hanes, a dysgu sgiliau allweddol fel canfod gwybodaeth, dehongli a hunanfynegiant. Cei dy asesu trwy ddulliau amrywiol fel arholiadau traddodiadol, arholiadau agored, traethodau a asesir, prosiectau a chyflwyniadau, a thraethawd estynedig. Bydd hyn yn fodd i ti gyflawni dy addewid a chyrraedd dy ddisgwyliadau dysgu.

• Mae’r Adran Hanes a Hanes Cymru wedi ymrwymo i ddysgu drwy diwtorialau unigol a grwpiau seminar bach, ochr-yn-ochr â darlithoedd traddodiadol, ac rydym hefyd yn cyflwyno dysgu arloesol o safon uchel a fydd yn dy helpu i gyrraedd dy botensial. Bydd gwneud gwaith darllen cyn dod i seminarau yn golygu y galli wedyn chwarae rhan gyflawn yn y trafodaethau a’r rhannu syniadau a fydd yn digwydd. Gan mai nifer fach o fyfyrwyr fydd ym mhob grŵp seminar fe fyddi’n cael llawer o sylw gan y darlithwyr.

• Mae’r tiwtorialau personol yn rhoi cyfle i ti gael sylw unigol ac adborth defnyddiol gan y darlithydd ar dy waith cwrs. Bydd gwaith cwrs yn helpu i ddatblygu dy allu i ymchwilio, dadansoddi a chyflwyno dadl yn drefnus a rhesymegol, tra bydd seminarau’n gymorth i wella dy sgiliau cyflwyno.